پلی‌اتیلن با اتصال عرضی یا اکس‌ال‌پی‌ئی یا Cross-linked polyethylene, انحصارا خلاصه شده با حروف PEX or XLPE یک نوع از پلی اتیلن است که ماده است پلاستیکی شکل که در مجاورت گرمای بسیار زیاد کوره پز شده است و مولکول های آن با استفاده از متد یونش تابشی، پراکسید یا ترکیبات مشهور به سیلان با یکدیگر اتصال عرضی پیدا کرده اند. برای ساخت چنین ترکیبی که مقاومت بالا در مقابل عبور جریان و حرارت ناشی از آن دارد بین زنجیره های مولکولی دراز پلی اتیلن که چگالی پایینی نیز دارد اتصالات شیمیایی برقرار می کنند تا یک شبکه سه بعدی ایجاد شود که مقاومت بالایی دارد.

کاربرد های XLPE

این محصول معمولاً به شکل لوله‌ای ساخته می‌شود و عمدتاً در خدمات ساختمانی برای سامانه‌های لوله‌کشی از جمله گرمایش تابشی به واسطهٔ آب، لوله‌کشی‌های آب داخلی و عایق الکتریکی در کابل‌های فشارقوی استفاده می‌گردد. از دیگر کاربردهای آن می‌توان به ترابری پساب، گاز طبیعی، نفت خام، دوغاب و دیگر مواد شیمیایی اشاره کرد. اکس‌ال‌پی‌ئی یک جایگزین مطرح برای لوله‌های پی‌وی‌سی، سی‌پی‌وی‌سی و مسی در لوله‌کشی‌های خانگی است

اما در بین روکش های پلی اتیلنی مورد استفاده در کابل های برق یکی از مشهور ترین آنها به شما می رود که به دلیل پروسه زمان بر و گران قیمت تولید آن و به دلیل مقاومت بالا در بین کابل های سبک طرفداران کمی دارد و تنها در مواردی خاص برای جریان های در معرض مدار های مغناطیسی و زیر زمینی مورد استفاده قرار می گیرد. در غیر این صورت اغلب سازندگان سیم و کابل این روکش را برای کابل های فشار قوی مناسب می دانند. اغلب کابل های برق با پلی اتیلن چگالی پایین تولید می شوند که به اختصار به آنها LDPE یا low-density polyethylene گفته می شود.

دمای نرمای XLPE حدودا ۹۰ درجه سانتیگراد است اما می تواند تا دمای ۱۴۰ درجه را در بی کیفیت ترین نوع ساخت تحمل کند. همین طور این ترکیب برای استفاده در جریان های متوسط از ۱۰ تا ۵۰ کیلو ولت AC و جریان های فشار قوی تا ۳۸۰ کیلو ولت AC مناسب است البته تولید کنندگان مختلفی ممکن است نظر متفاوتی درباره محصولشان داشته باشد و می توان این عدد را تا ۵۰۰ نیز بالا برد. از این روکش می توان در کابل های جریان DC نیز برای ولتاژ های چندصد کیلو ولت استفاده کرد.

استفاده در ابزار ها

از این آلیاژ و پروسه های مختلف مشابه که ترکیباتی یکسان دارند برای درست کردن روکش های ابزار ها نیز استفاده می شود. این ابزار ها مانند کابل لخت کن ها هستند که ممکن است کاربرشان در معرض شوک الکتریکی قرار بگیرد. با توجه به طول کوتاه و فاصله کم دست با جریان در چنین مواردی بسیار سخت است که بگوییم این ابزار ها ایمن هستند اما حداقل از روکش مناسبی برخوردار هستند

دلایل استفاده از کابل های زیرزمینی فشار قوی XLPE

صرفه اقتصادی به طور کلی سیستم های هوایی بر خلاف سیستم های زمینی، بسیار کـم هزینـه تر و ارزان ترانـد . زیـرا بـه کنـدن کانـال، هزینـه هـای اخـذ مجوزهـای حفـار ی، لولـه هـای مخصوص و غیره نیازی نداشته و در مورد خود کابل ها نیز حفاظ و عـایق گـران قیمـت، اتصالات و غلاف هـای آب بنـدی گـران جهـت ضـد آب کـردن تجهیـزات زیرزمینـی وجـود ندارد. درست همین هزینه های گـزاف سـرمایه گـذاری اسـت کـه سیسـتم هـای زمـین را چندین برابر گران تر از سیستم های هوایی کرده است

عیب یابی و رفع آن در شبکه های هوایی، نسبت به شبکه های زیرزمینی آسان تر انجام می گیرد. زیرا بیشتر عیب های شبکه هـای هـوایی بـا چشـم دیـده مـی شـوند . در صورتی که برای پیدا کردن عیب در شبکه زیرزمینی به دسـتگاههای خـاص نیـاز خواهـد بود. در ضمن هنگامی که در سیستم های زمینی مشکلی پیش می آید، از نظر تعمیـرات بسیار وقت گیر و سخت خواهد بود. با این حال، سیستم زمینی با خطر قطعی برق ناشی از طوفان، رفت و آمد و برخورد وسایل نقلیه، سقوط درختان و غیـره مواجـه نیسـت . بـه همین دلیل، صرف مخارج اضافی برای شبکه های زمینی، جهت احداث شـبکه هـای قابـل تغذیه از دو سو، چندین مدار موازی، طرح های تبدیلی و حتی شـبکه هـا ی غربـالی بـرای ایجاد قابلیت اطمینان برقرسانی، توجیه پذیر خواهد بود

حفظ زیبایی محیط و حریم به علت بدون روپوش بودن هادی هـای خطـوط هـوایی رعایـت فاصـله مجـاز از تأسیسات و ساختمانها به عنوان رعایت حریم خطـوط انتقـال مـورد نیـاز مـی باشـد . در بسیاری از موارد، به علت کم بودن عرض مسیر و معابر و در نتیجه به علت عـدم امکـان تأمین حریم خطـوط هـوایی، کابـل کشـی زمینـی توصـیه مـی گـردد

حادثه آفرینی و ایمنی هم برای افرادی و جانوران هم برای نیروهای سرویس کار برق